Chrapanie to powszechny problem wśród osób dorosłych. Chociaż może występować również u dzieci, częściej dotyczy osób powyżej 30. roku życia i pogłębia się wraz z wiekiem. Chrapanie zaburza prawidłową regenerację organizmu podczas snu i zakłóca sen osoby śpiącej obok. Może utrudniać codzienne funkcjonowanie, życie zawodowe i relacje z bliskimi. Jak poradzić sobie z problemem chrapania?

Chrapanie to charakterystyczne odgłosy wydawane podczas snu. Kiedy śpimy, tkanki górnych dróg oddechowych opadają i częściowo blokują drogi oddechowe – przepływające powietrze napotyka opór i wywołuje wibracje, których efektem jest właśnie chrapanie.

Najczęstsze przyczyny chrapania u dorosłych to anomalie w budowie anatomicznej gardła i jamy nosowo-gardłowej, np. krzywa przegroda nosowa, polipy. Czynniki, które mogą nasilać chrapanie u dorosłych to:

• nadwaga i otyłość,
• przyjmowanie substancji, powodujących rozluźnienie mięśni, m.in. alkoholu oraz leków (nasennych, uspokajających, przeciwalergicznych),
• palenie tytoniu,
• spanie na plecach,
• zatkany nos z powodu przeziębienia czy alergii,
• wiek powyżej 50. roku życia,
• płeć męska,
• zmiany hormonalne w ciąży i w okresie menopauzy,
• stres,
• predyspozycje genetyczne.

Problem chrapania u dorosłych częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. Według statystyk chrapie około 20% kobiet i aż 40% mężczyzn. Skąd taka różnica? Przyczyn można doszukiwać się zarówno w niezdrowych nawykach, do których częściej predyspozycje mają mężczyźni, jak i w specyficznej męskiej budowie anatomicznej obręczy szyi. Szyja i kark są u nich bardziej umięśnione niż u kobiet. Efektem tego może być większe zwężenie drogi oddechowej w tym odcinku. Problem chrapania u kobiet nasila się po menopauzie, kiedy następuje spadek żeńskich hormonów płciowych (estrogenów), co skutkuje częściowymi zmianami anatomicznymi w obrębie górnych dróg oddechowych.

Jednym z problemów, jaki stanowi chrapanie, są nieprzyjemne, dokuczliwe dla otoczenia dźwięki. Czasem są to łatwe do zniesienia ciche wibracje i gwizdy, innym razem bardzo głośne burczenie, parskanie lub dudnienie. Według niektórych badań chrapanie może osiągać głośność nawet 70 decybeli, podczas gdy wybudzić nas jest w stanie hałas o emisji 30 decybeli. Nic więc dziwnego, że chrapanie bardzo często stanowi problem dla partnera śpiącego obok, a także dla innych domowników.

Osoby, które chrapią, mogą rzucać się i obracać się podczas snu, odczuwają suchość i ból gardła po przebudzeniu oraz zmęczenie w ciągu dnia. Wszelkiego rodzaju niedogodności sprawiają, że chrapanie znacząco obniża jakość snu i utrudnia pełną regenerację organizmu. Powoduje bóle głowy, trudności z koncentracją i zmienność nastrojów. Głośne lub długotrwałe chrapanie zwiększa ryzyko zawału serca, udaru mózgu i innych problemów zdrowotnych. W niektórych przypadkach chrapanie może świadczyć o obturacyjnym bezdechu sennym, który powoduje niedotlenienie organizmu i zaburza pracę wielu ważnych narządów, w tym serca. Nieleczony bezdech przyczynia się do rozwoju takich schorzeń, jak m.in. nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, udar mózgu, cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny.

Najważniejszym elementem skutecznego leczenia chrapania jest odpowiedni styl życia i higiena snu. Zadbaj o dietę i regularną aktywność fizyczną, aby utrzymać masę ciała na prawidłowym poziomie. Zrezygnuj z używek – rzuć palenie, ogranicz alkohol. Zmniejsz też ilość kofeiny wypijanej w ciągu dnia. Kawę pij w pierwszej części dnia, ponieważ jej działanie może utrzymywać się do ośmiu godzin. Leki nasenne, uspokajające i antydepresyjne stosuj tylko pod kierunkiem lekarza.

Niezwykle istotne w prewencji chrapania jest zachowanie higieny snu. Wietrz sypialnię i nawilżaj powietrze. Kiedy śpisz, wokół powinno być zupełnie ciemno i cicho. Ważny jest też wygodny materac i pościel dostosowana do temperatury otoczenia. Istnieją specjale poduszki ortopedyczne przeznaczone dla osób chrapiących. Nie bez znaczenia jest pozycja ciała przyjmowana podczas snu. Częściej chrapiemy, leżąc na wznak. Luźne tkanki opadają ku tyłowi i powodują zwężenie cieśni gardła. Po zmianie pozycji na boczną śpiąca osoba często (choć nie zawsze) przestaje chrapać lub emitowany przez nią dźwięk staje się cichszy. Jednym z domowych sposobów na chrapanie jest wszycie piłki tenisowej z tyłu koszulki do spania – zapobiega to spaniu na plecach.

Na pewno nie powinniśmy, bez wiedzy lekarza, sięgać po różnego rodzaju gadżety lub, co gorsza, tabletki czy inne środki na chrapanie. Stosunkowo bezpieczne natomiast są specjalne plastry na nos, które rozszerzają nozdrza i niektórym osobom ułatwiają oddychanie podczas snu. Gdy partner głośno chrapie, obudź go delikatnie i poproś, żeby położył się na boku (jeśli leży na plecach). Takie sposoby na chrapanie, jak zatykanie ust czy nosa osobie chrapiącej, to praktyki, które są dla niej niebezpieczne. Zwróć uwagę na to, czy u Twojego partnera występują przerwy w oddychaniu – mogą one świadczyć o obturacyjnym bezdechu i wymagają specjalistycznej pomocy.

Ponieważ chrapanie u dorosłych może być objawem poważnych problemów zdrowotnych, skonsultuj się z lekarzem, jeśli chrapiesz od dłuższego czasu. Lekarz wykona odpowiednie badania, na podstawie których będzie mógł postawić diagnozę i wdrożyć leczenie. Terapia chrapania może obejmować: zastosowanie aparatów wewnątrzustnych, aparatów CPAP, wykonanie zabiegów w znieczuleniu miejscowym, a w najtrudniejszych przypadkach leczenie operacyjne w znieczuleniu ogólnym. Często potrzebna jest współpraca z dietetykiem.

Przełomem w diagnostyce chrapania i bezdechu obturacyjnego jest czujnik Clebre, który pozwala na badanie snu w warunkach domowych. Urządzenie wykrywa i zlicza epizody chrapania oraz rejestruje oddech podczas snu. Pomiary mogą odbywać się codziennie przez wiele dni. Czujnik jest niewielki i nie przeszkadza w spaniu, a wyniki zapisują się w intuicyjnej aplikacji. Urządzenie Clebre pomaga w precyzyjnym zdiagnozowaniu problemu chrapania i podjęciu zindywidualizowanej terapii.

Źródła:

https://sleepeducation.org/sleep-disorders/snoring/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/snoring/symptoms-causes/syc-20377694

https://www.webmd.com/sleep-disorders/features/easy-snoring-remedies

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6947688/

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15580-snoring