Polisomnografia, nazywana też badaniem snu, to badanie, które pozwala na zdiagnozowanie zaburzeń oddychania podczas snu oraz związanych z tym innych problemów zdrowotnych. Mimo że jest to najczęściej stosowana metoda rozpoznania obturacyjnego bezdechu podczas snu (OBS), nie jest pozbawiona wad. Co należy wiedzieć o badaniu polisomnograficznym?

Polisomnografia to złożone badanie, które rejestruje procesy zachodzące w organizmie podczas snu i stanowi istotne narzędzie diagnostyczne w jego zaburzeniach.

Podczas badania polisomnograficznego oceniane są takie parametry, jak:

• przepływ powietrza przez nos,
• temperatura powietrza oddechowego,
• wysiłek oddechowy (poprzez rejestrację ruchów klatki piersiowej i brzucha),
• występowanie chrapania,
• położenie ciała,
• wysycenie krwi tętniczej tlenem (za pomocą pulsoksymetru),
• czynności mózgu (elektroencefalografia, EEG),
• aktywność serca (elektrokardiografia, EKG),
• działanie mięśni i nerwów (elektromiografia, EMG),
• ruchy gałek ocznych (elektrookulogram, EOG).

Parametry te pozwalają na obiektywne stwierdzenie, czy pacjent śpi i w jakiej fazie snu się znajduje, a także na wykrycie typowych dla obturacyjnego bezdechu wybudzeń, trwających od kilku do kilkunastu sekund, z których chory nie zdaje sobie sprawy. Na podstawie uzyskanych wyników możliwa jest analiza fizjologicznej reakcji organizmu na bezdechy.

Polisomnografia wskazana jest u osób, które chrapią i podejrzewa się u nich obturacyjny bezdech senny. Badanie snu wykonuje się również u osób, które mają problemy z porannym wstawaniem, zmagają się z bezsennością, mają niespokojny sen czy wykazują nadmierną aktywność mięśniowa podczas snu (częste zmiany pozycji, zespół niespokojnych nóg). Wskazaniem są również poranne bóle głowy, nadmierna senność w ciągu dnia, przewlekłe zmęczenie. U osób ze zdiagnozowanym OBS i innymi zaburzeniami snu badanie polisomnograficzne wykonuje się cyklicznie, aby ocenić skuteczność leczenia.

Badanie polisomnograficzne wskazane jest zwłaszcza u kierowców zawodowych i operatorów maszyn. Wykluczenie OBS w tych grupach jest istotne, ponieważ zaburzenia oddychania podczas snu mogą prowadzić do nadmiernej senności w ciągu dnia, trudności ze skupieniem uwagi oraz spowolnionego czasu reakcji. Bezdech i związany z nim brak zdrowego, regeneracyjnego snu może być przyczyną kolizji drogowych i wypadków w pracy.

Polisomnografię wykonuje się w szpitalu, w laboratorium badań snu. Wymaga jednodniowej hospitalizacji oraz odpowiedniego przygotowania. W dniu badania nie powinieneś pić alkoholu ani kawy, a także stosować środków nasennych i uspokajających, które mogą zaburzyć wyniki badania. Poinformuj lekarza o wszystkich zażywanych lekach, zwłaszcza psychotropowych, uspokajających i przeciwdepresyjnych.

Do szpitala spakuj piżamę (najlepiej zapinaną z przodu, aby ułatwić przytwierdzenie elektrod) oraz przybory toaletowe (w tym szampon do włosów i żel pod prysznic). Jeśli masz taką potrzebę, możesz wziąć własną poduszkę, a nawet kołdrę.

Polisomnografia najczęściej odbywa się w nocy – w godzinach, w których zwykle śpisz. Do szpitala musisz jednak zgłosić się kilka godzin wcześniej w celu przygotowania do badania. Zanim udasz się do łóżka, czeka Cię wywiad lekarski oraz wypełnianie ankiet i dokumentów. Następnie personel przygotuje Cię, umieszczając w różnych miejscach Twojego ciała komplet czujników niezbędnych do przeprowadzenia badania.

W różnych częściach głowy umieszcza się elektrody do EEG, pod kątem zewnętrznym lewego oka i pod kątem zewnętrznym prawego oka – elektrody do EOG, na mięśniu bródkowym – elektrody do EMG. Czujnik temperatury i przepływu powietrza umieszcza się w okolicy ust, tam też przyklejany jest mikrofon. Elektrody do EKG przymocowywane są do klatki piersiowej. Na palcu ręki umieszcza się pulsoksymetr. Czujnik ruchu kończyn znajduje się na kostce. Dodatkowo, do brzucha i klatki piersiowej przymocowane są pasy mierzące ruch.

W rogu pokoju znajduje się kamera, a w pomieszczeniu obok przebywa personel, czuwający nad przebiegiem badania. Powinieneś położyć się spać o normalnej dla siebie porze. Po przespanej nocy możesz od razu wrócić do domu. Przebieg polisomnografii może różnić się nieco w zależności od ośrodka wykonującego badanie oraz celu badania.

Polisomnografia jest cennym badaniem w diagnostyce snu, jednak nie jest pozbawiona wad. Nie tylko wiąże się z wysokimi kosztami, związanymi z wykorzystaniem specjalistycznych urządzeń oraz obecnością personelu przy kilkugodzinnym badaniu, ale też jest mało komfortowa dla pacjenta. Mimo że elektrody umieszczane są w ten sposób, by jak najmniej krępować ruchy, większość pacjentów odczuwa dyskomfort podczas polisomnografii, przez co jej wyniki mogą być niemiarodajne. Najczęstsze problemy to trudności z zaśnięciem oraz przybieranie pozycji ciała na wznak, co potęguje objawy bezdechu i powoduje częste wybudzenia. Wadą tego badania jest również krótki czas jego trwania. Jednonocne parametry nie są tak obiektywne, jak kilkudniowa obserwacja przebiegu snu. Kolejna wada to samo miejsce badania – szpital nie jest domem pacjenta, co dla wielu osób stanowi duży dyskomfort.

Alternatywą dla polisomnografii są nowoczesne rozwiązania diagnostyczne, które można zastosować w warunkach domowych, pozwalające na prowadzenie pomiarów przez dłuższy czas. Kilkudniowa obserwacja przebiegu snu pozwala na uśrednienie wyniku i postawienie obiektywnej diagnozy. Podobnie postępuje się już od dawna w przypadku innych chorób, chociażby nadciśnienia tętniczego – podstawą do postawienia diagnozy i wprowadzenia farmakoterapii jest wiele pomiarów wykonywanych w domu, a nie pojedyncza wizyta w gabinecie lekarskim. Przykładem takiego rozwiązania w diagnostyce bezdechu jest czujnik Clebre wraz z intuicyjną aplikacją. Wystarczy przymocować go na szyi, na wysokości tchawicy, włączyć i położyć się spać jak zwykle. Czujnik rejestruje i analizuje każdy Twój oddech. Po przebudzeniu można od razu zobaczyć wyniki badania w aplikacji i udostępnić je swojemu lekarzowi. Urządzenie rejestruje i analizuje każdy wdech i wydech, wykrywa epizody chrapania, zlicza spłycenia oddechu oraz szacuje liczbę bezdechów podczas snu. Dzięki zaawansowanej technologii umożliwia ocenę większości parametrów, które badane są podczas polisomnografii, w tym również pozycji ciała i aktywności ruchowej.

Źródła:

http://31.186.81.235:8080/api/files/view/428764.pdf

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/54223,badanie-snu

https://wylecz.to/badania-diagnostyczne/badanie–polisomnograficzne/