Dla rodziców zaniepokojonych występowaniem chrapania u ich dziecka mamy dwie wiadomości – dobrą i trochę gorszą. Zacznijmy od tej drugiej: długotrwałe i nieleczone chrapanie u dzieci może negatywnie wpłynąć na wiele aspektów ich rozwoju. Dobra wiadomość jest taka, że współczesna medycyna potrafi identyfikować i usuwać przyczyny chrapania. W tym artykule zebraliśmy najważniejsze informacje, które mogą być przydatne, jeśli Twoje dziecko chrapie, a Ty planujesz skonsultować swoje obawy z lekarzem.
Na wstępie trzeba zaznaczyć, że chrapania u dziecka nie należy traktować tak samo, jak chrapania u osoby dorosłej. Pierwszą różnicą są potencjalne konsekwencje dla zdrowia: u dorosłych samo chrapanie nie jest niebezpieczne – może być co najwyżej uciążliwe dla reszty domowników. U dzieci zaś długotrwałe chrapanie może mieć negatywny wpływ na ich rozwój fizyczny, emocjonalny i psychiczny. Druga różnica to zauważalne na co dzień objawy: chrapiący w nocy dorosły może w ciągu dnia skarżyć się na brak energii lub ospałość, chrapiące dzieci natomiast bywają rozdrażnione, pobudzone i hiperaktywne.
Musimy też pamiętać, że część dzieci, które regularnie chrapią, cierpi również na bezdechy. Ich skutkiem mogą być nawracające niedotlenienia występujące podczas snu, a te mogą mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia dziecka.
Jakie mogą być przyczyny chrapania u Twojego dziecka?
Kiedy śpimy, nasze mięśnie rozluźniają się, a język delikatnie zapada. W rezultacie “kanał”, którym powietrze dostarczane jest do płuc, ulega zwężeniu. Wszystko, co dodatkowo utrudnia przepływ powietrza przez drogi oddechowe, skutkuje właśnie chrapaniem.
Przyczyny chrapania możemy sklasyfikować na ustępujące samoistnie lub wymagające leczenia. Najczęstszymi czynnikami powodującymi chrapanie u dzieci są:
1. Przerost migdałków (prowadzący do OSA – obturacyjnego bezdechu sennego)
Problemy z migdałkami są najczęstszą przyczyną obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci. Przerost migdałka gardłowego (tzw. trzeciego migdałka) i migdałków podniebiennych może pojawić na każdym etapie życia dziecka – zarówno u niemowląt, jak i u nastolatków – przeważnie jednak występuje u dzieci pomiędzy 3. a 8. rokiem życia, ponieważ to głównie one narażone są na częsty kontakt z patogenami. W takiej sytuacji kuracja antybiotykami może nie być wystarczająca i konieczny staje się zabieg usunięcia migdałka gardłowego i/lub migdałków podniebiennych. Dolegliwościom związanym z migdałkami towarzyszą częste zapalenia ucha środkowego oraz zatok, nawracające zakażenia dróg oddechowych, niedrożność nosa i oddychanie przez usta.
2. Infekcje dróg oddechowych lub alergie
Infekcje, alergie i idący z nimi w parze katar powodują nieżyt górnych dróg oddechowych, który negatywnie wpływa na sen Twojego dziecka. Skutkiem mogą być złe samopoczucie oraz senność i zmęczenie w ciągu dnia, a w nocy – podobnie jak w przypadku przerośniętego migdałka – obturacyjny bezdech senny.
3. Skrzywiona przegroda nosowa, polipy nosa i zatok
Anatomiczne problemy jak skrzywiona przegroda nosowa lub nieprawidłowości dotyczące tzw. małżowin nosowych, a także zmiany zapalne jak polipy ograniczają przepływ powietrza w trakcie snu. Niejednokrotnie konieczna jest operacja, którą często należy wykonać jeszcze w wieku dziecięcym. Przyczyną nieanatomiczną (która raczej dotyczy osób dorosłych) jest nadużywanie sprayów do nosa.
4. Otyłość
Otyłość u dziecka może prowadzić do zwężenia dróg oddechowych, co utrudnia oddychanie.
Leczenie chrapania u dziecka
Chrapanie ustaje po wyeliminowaniu schorzenia, którego jest objawem. Zależnie od diagnozy, podejmowane są poniższe działania:
- zabiegi chirurgiczne – prostujące przegrodę nosową, korygujące nieprawidłowości zgryzowe, likwidujące polipy w nosie czy przerośnięte migdałki (adenotonsillektomia),
- farmakoterapia – np. lekami na bazie sterydów, antyalergicznymi czy innymi lekami przeciwzapalnymi,
- lleczenie ortodontyczne – w przypadku wad zgryzu.
Od czego zacząć leczenie?
Aby wdrożyć skuteczny plan leczenia, potrzebna jest prawidłowa diagnoza. Dostępną obecnie metodą diagnostyczną jest oferowana przez niektóre ośrodki medyczne polisomnografia. Podczas tego badania Twoje dziecko spędza noc w szpitalu, gdzie zostaje podłączone elektrodami do specjalnego urządzenia monitorującego jego sen.
Wkrótce jednak będzie istnieć bardziej komfortowa możliwość diagnozy, którą oferuje czujnik Clebre. W jego opracowanie zaangażowałem się wspólnie z grupą lekarzy różnych specjalizacji. Jego zaletą jest przede wszystkim wygoda korzystania – wystarczy, że na noc przykleimy to niewielkie urządzenie na szyi dziecka, unikając tym samym stresu związanego z wizytą w szpitalu.
Dodatkowo, gromadzone przez czujnik dane pochodzą z dłuższego okresu i zbierane są w domowych, a co za tym idzie, naturalnych dla Twojego dziecka warunkach – daje to bardziej precyzyjny obraz jakości jego snu. Wszystkie te informacje, pełniejsze i dokładniejsze niż w przypadku badania jednej nocy, zapisywane są w aplikacji mobilnej. Przekazanie ich lekarzowi umożliwi mu skuteczniejszą diagnozę i terapię. Clebre pozwoli także na monitorowanie efektów leczenia i na bieżący do nich dostęp, zarówno dla Ciebie, jak i dla lekarza Twojego dziecka.
Jeśli jednak już teraz zaobserwowałaś/-eś u swojego dziecka niepokojące objawy, takie jak chrapanie czy przerwy w oddychaniu podczas snu, zacznij od wizyty u laryngologa, która potwierdzi lub wyeliminuje najczęstsze przyczyny: przerost migdałków, niedrożność nosa czy alergię. Przy okazji sprawdź, czy warunki snu Twojego dziecka są optymalne – głowa nie jest podniesiona za wysoko, pomieszczenie jest wywietrzone, a Twoje dziecko nie jest narażone na bierne palenie papierosów. Przy podejrzeniu alergii usuń prawdopodobne źródła alergenów.
W niektórych przypadkach lekarz może początkowo zalecić samą obserwację, ponieważ u dzieci w wieku 7-8 lat migdałki zaczynają ulegać zmniejszeniu. Jeśli lekarz uzna to za konieczne, skieruje Was na badanie polisomnograficzne w celu ustalenia, czy występuje bezdech.
