Regularne chrapanie może znacznie obniżyć jakość życia, zwłaszcza gdy towarzyszy mu obturacyjny bezdech podczas snu (OBS). Jak donoszą badania, zaburzenia oddychania podczas snu mają poważne konsekwencje socjoekonomiczne zarówno dla chrapiącego, jak i w szerszej perspektywie – dla całego społeczeństwa.
Wpływ chrapania i bezdechów na relacje społeczne i osobiste
Chrapanie, któremu towarzyszą bezdechy, powoduje, że sen staje się nieefektywny i w związku z tym nie spełnia swojej funkcji – nie regeneruje wystarczająco organizmu, powodując uczucie zmęczenia i nadmiernej senności w ciągu dnia. Skutkami chrapania mogą być też: obniżony nastrój, lęk, zaburzenia poznawcze, zmiany osobowości. U osób z nieleczonym bezdechem obturacyjnym może rozwinąć się depresja. Takie osoby często leczone są psychiatrycznie latami, zanim ktokolwiek zorientuje się, że cierpią na OBS. Depresja utrudnia utrzymywanie relacji. Osoby z zaburzeniami oddychania podczas snu rzadziej angażują się w aktywność społeczną, zwłaszcza wymagającą wysiłku fizycznego.
Ze względu na głośne, uciążliwe chrapanie pojawiają się też problemy w związkach. Partnerzy osób chrapiących często decydują się na spanie w oddzielnych sypialniach. Według szacunków – chrapiący partner w łóżku kradnie blisko dwa lata snu po 24 latach współdzielenia sypialni. Zatem partnerzy również narażeni są na odczuwanie negatywnych skutków chrapania, które mogą wpłynąć na jakość ich życia. Towarzyszy im także lęk o życie najbliższych z OBS i obawa przed ich niespodziewaną śmiercią podczas snu. Osoby notorycznie niewyspane (zarówno chrapiący, jak i ich towarzysze) są bardziej rozdrażnione, skłonne do kłótni, przez co bliskie relacje mogą poważnie ucierpieć.
Brak dobrej jakości snu spowodowany chrapaniem może również negatywnie wpływać na życie seksualne. Przewlekłe zaburzenia oddychania podczas snu mogą powodować spadek libido u obu płci, a u mężczyzn – zaburzenia erekcji, a nawet impotencję.
Ekonomiczne skutki chrapania
Osoby z nieleczonym OBS są bardziej narażone na zachorowanie nie tylko na depresję, ale też na liczne schorzenia ogólnoustrojowe, m.in.: nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, zaburzenia rytmu serca, udar mózgu, przez co są częściej hospitalizowane, co wiąże się z wyższymi kosztami opieki zdrowotnej. Szacuje się, że całkowity koszt ekonomiczny umiarkowanego i ciężkiego OBS w Stanach Zjednoczonych wynosi od 65 do 165 miliardów dolarów rocznie.
Nieleczony OBS, który przyczynia się do rozwoju chorób współistniejących, ma poważne następstwa dla rynku pracy, systemu emerytalnego i ubezpieczeń społecznych. Zwiększają się koszty leczenia, ale też koszty wynikające z utraconych zarobków. Pacjenci z OBS częściej korzystają ze zwolnień chorobowych. Na skutek nadmiernej senności spada ich wydajność w pracy i kreatywność. Wyższy poziom senności wiąże się z większymi trudnościami w zarządzaniu czasem, produktywnością i sprawnością umysłowo-interpersonalną. Może to wpływać na interakcje osobiste w pracy oraz możliwości awansu. Osoby z OBS mają trudności w utrzymaniu pracy zawodowej.
Duże badanie z 2014 roku przeprowadzone w Danii wykazało, że pacjenci cierpiący na bezdech wymagają dwu-, trzykrotnie większych nakładów na leki i opiekę szpitalną, ponad dwukrotnie wyższych łącznych kosztów opieki zdrowotnej i cechuje ich niższy wskaźnik zatrudnienia. W związku z tym wymagają dużo większych świadczeń społecznych niż osoby zdrowe. Zarobki osób z OBS, biorących udział w tym badaniu, stanowiły 2/3 kwoty dochodu osób z grupy kontrolnej.
Nadmierna senność w ciągu dnia a wypadki komunikacyjne
Konsekwencją nadmiernej senności u kierowców, która jest jednym z najczęstszych symptomów towarzyszących OBS, są wypadki komunikacyjne. Osobom chrapiącym i cierpiącym na bezdech obturacyjny zdarza się zasnąć podczas oglądania telewizji, czytania, rozmowy przez telefon, jedzenia, a nawet prowadzenia samochodu, co jest szczególnie niebezpieczne dla nich oraz innych uczestników ruchu drogowego. Osoby z OBS są do dziesięciu razy bardziej, niż osoby zdrowe, narażone na wypadek samochodowy w wyniku senności, nierzadko ze skutkiem śmiertelnym. Ta sama zależność odnosi się do wypadków w miejscu pracy, które mogą skutkować obrażeniami i niepełnosprawnością.
Częstsze diagnozowanie oraz skuteczne leczenie bezdechu sennego mogłoby znacznie zminimalizować jego negatywne społeczne i ekonomiczne skutki. Czujnik Clebre został zaprojektowany właśnie po to, aby ułatwić diagnozowanie zaburzeń oddychania podczas snu. Urządzenie to przeznaczone jest do użytku domowego, a wyniki, które zapisują się w intuicyjnej aplikacji, można przekazywać lekarzowi. Niewielki czujnik dokładnie monitoruje sen i wykrywa wszelkie nieprawidłowości, w tym bezdech obturacyjny. Narzędzie to daje możliwość skutecznego diagnozowania zaburzeń snu nawet w dużych grupach pacjentów bez konieczności kierowania ich na badania polisomnograficzne do szpitala.
Źródła:
http://healthysleep.med.harvard.edu/sleep-apnea/living-with-osa/persona-societal
https://thorax.bmj.com/content/66/7/560.long
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1087079220300186
https://erj.ersjournals.com/content/43/1/134.long
https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/1213/1192
